وال مش از جمله فناوری‌های نوینی است که طی چند سال اخیر به صنعت ساختمان کشور معرفی شده و با توجه به ویژگی‌ها و مزایایی که دارد مورد استقبال فراوانی قرار گرفته است. یکی از ویژگی‌های مهم وال مش، اجرای سریع و آسان آن در مقایسه با سایر روش‌های قدیمی است. با این حال، وال مش نیز مانند هر روش دیگری باید به دقت و با رعایت ضوابط فنی اجرا گردد تا در طولانی مدت عملکرد مناسبی از خود ارائه دهد.
ACI 549 چیست؟
فناوری FRCM یا همان کامپوزیت‌های سیمانی تقویت شده با الیاف از جمله پرکاربردترین فناوری‌های نوین صنعت ساختمان در چند دهه اخیر بوده است. FRCM در بسیاری از کشورهای دنیا به عنوان جایگزینی برای سایر روش‌های مقاوم‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. موسسه بتن آمریکا (ACI) که یکی از معتبرترین سازمان‌های دنیا در زمینه توسعه استانداردهای مرتبط با صنعت ساختمان است، آیین‌نامه‌ای تحت عنوان ACI 549 منتشر کرده که به بیان الزامات فنی استفاده از سیستم FRCM می‌پردازد. خصوصیات مواد منحصر به فرد و توصیه‌هایی در مورد طراحی، اجرا و بازرسی و کنترل کیفیت سامانه‌های FRCM از جمله موارد مطرح شده در این استاندارد است.
با توجه به این که هسته اصلی وال مش برگرفته از فناوری FRCM است، بنابراین ACI 549 را می‌توان به عنوان معتبرترین مرجع بین‌المللی وال مش در نظر گرفت. فصل هفتم از این استاندارد، نکات مربوط به اجرای این سامانه را بیان کرده است. در ادامه ضوابط فنی اجرای وال‌مش از دید ACI 549 را بررسی خواهیم کرد.
صلاحیت مجری وال مش
پیمانکار نصب سیستم FRCM باید صلاحیت اجرای این سیستم را داشته باشد. صلاحیت پیمانکار را می‌توان با مطالعه پروژه‌هایی که قبلاً توسط آن پیمانکار اجرا شده بررسی کرد. مستندات مربوط به کارهای مرتبط که قبلاً توسط پیمانکار انجام شده است و مستندات مبنی بر شرکت پیمانکار در دوره‌های آموزشی نیز می‌تواند در نظر گرفته شود. به عنوان مثال در صورتی که پیمانکار قبلاً توسط شرکت وال مش آموزش دیده باشد به این معنی است که ضوابط و نکات فنی اجرایی وال مش را خوبی می‌داند. برای بررسی صلاحیت مجریان وال مش، یک راه مناسب این است که یک یا چند بخش از یک طبقه را به عنوان نمونه اجرا کنند و پس از کنترل کیفیت اجرای وال مش، صلاحیت مجری بررسی گردد.
البته اجرای وال مش فرایند ساده‌ای داشته و با ارائه آموزش به اکیپ‌های ساده نیز توسط آن‌ها قابل اجراست. آموزش نحوه اجرای وال مش به کارگران پروژه‌ها از جمله خدمات شرکت وال مش است.
ملاحظات شرایط محیطی
دمای محیط می‌تواند بر اجرای وال مش تأثیرگذار باشد. اجرای وال‌مش در دماهای بالا (35 تا 50 درجه سانتی‌گراد) ممکن است کارپذیری ملات را کاهش دهد. همچنین دمای پایین (4 تا 6 درجه سانتی‌گراد) می‌تواند زمان گیرش ملات را طولانی‌تر کند. زمانی که دمای سطح زیرکار وال مش بسیار پایین یا بالا باشد احتمالاً نصب به درستی انجام نخواهد شد و لازم است تمهیداتی برای این شرایط اندیشیده شود. پیش گرمایش محیط اجرای وال‌مش و یا برنامه‌ریزی اجرای وال‌مش در ساعاتی از روز که دما متعادل‌تر است از جمله تمهیدات قابل استفاده هستند.
در مورد شرایط محیطی مرطوب نیز می‌توان گفت که این شرایط چالشی برای اجرای وال‌مش ایجاد نکرده و پیوند بین وال‌مش و سطح زیرکار را با مشکلی مواجه نمی‌کند.
تجهیزات مورد نیاز
به طور کلی، مزایای اجرایی وال مش در وزن کم، سهولت و سرعت اجرا است. بنابراین، نیازی به تجهیزات چندان ویژه نیست. تجهیزات مورد نیاز شامل ظرف مناسب برای ساخت ملات، همزن برقی یا دستی، ماله، فرچه سیمی و مینی فرز برای آماده‌سازی سطح زیرکار است. تمام تجهیزات باید تمیز باشند و در شرایط مناسب نگهداری شوند. وسایل حفاظت فردی، مانند دستکش و روپوش کار نیز باید پوشیده شوند. تجهیزات و مصالح لازم باید در مقادیر کافی در دسترس باشد تا امکان تداوم در فعالیت‌های نصب و اجرا فراهم شود. همچنین لازم است تخته و پایه مناسب برای دسترسی ایمن و راحت به سطوحی که وال‌مش قرار است روی آن‌ها اجرا شود تهیه گردد. پیمانکار باید دارای پرسنل آموزش دیده در زمینه بهره برداری از تجهیزات باشد.
آماده‌سازی سطح زیرکار
عملکرد کامپوزیت وال مش به وجود پیوند مناسب بین وال مش و دیوار زیرکار آن وابسته است. پیوند نامناسب می‌تواند قبل از انتقال کامل بار منجر به جدا شدن یا پوسته شدن لایه وال مش شود. قبل از اجرای وال مش باید هرگونه نقض یا آلودگی سطح دیوار رفع شود تا وال مش روی سطحی تمیز و مناسب اجرا شود. وجود هرگونه ناصافی در دیوار، سوراخ و شکستگی در بلوک‌ها و یا برآمدگی روی زیرکار وال‌مش، بر عملکرد مناسب آن تأثیر منفی دارد. در صورت ناصافی سطح دیوار و وجود برآمدگی یا سوراخ روی دیوار، بهتر است برآمدگی‌ها تراشیده شوند و سوراخ‌های دیوار با ملات ماسه سیمان ساده و یا با استفاده از پلاستر وال‌مش پر شوند.
آماده‌سازی سطح در مرحله اجرای چسب اپوکسی نیز بسیار مهم است. در صورتی که سطح زیرکار چسب به خوبی پاکسازی و آماده نشود، عملکرد مناسب چسب در طولانی مدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد. به این منظور لازم است با استفاده از فرچه سیمی و مینی فرز، سطح زیرکار چسب به خوبی تراشیده شود و توجه شود که سطح کاملاً خشک باشد.
ساخت پلاستر
ساخت پلاستر باید مطابق دستورالعمل ارائه شده در دفترچه راهنمای وال مش و طرح اختلاط مندرج روی کیسه‌های پلاستر انجام شود. تجهیزات مورد نیاز شامل ظروف مناسب و همزن برقی یا دستی برای اختلاط مناسب ملات است. مقدار پلاستر آماده شده باید به اندازه‌ای باشد که در مدت زمان مناسبی بشود همه آن را مصرف کرد. چرا که در صورت گذشت زمان مشخصی، پلاستر شروع به سفت شدن کرده و کارپذیری آن کاهش پیدا می‌کند. این مسئله علاوه بر سخت کردن اجرای ملات، موجب عدم نفوذ مناسب پلاستر به فضاهای خالی توری فایبرگلاس شده که در نتیجه باعث عدم درگیری کامل پلاستر و مش می‌شود.
نفوذ کامل پلاستر به فضاهای خالی توری فایبرگلاس تأثیر زیادی در عملکرد وال‌مش دارد. در صورتی که پلاستر به خوبی در مش نفوذ کند، پیوند بین این دو جزء مانند یک قفل مکانیکی عمل کرده و باعث می‌شود یکپارچگی سیستم افزایش یابد. در این حالت، انتقال و توزیع نیرو به خوبی انجام شده و از تمام ظرفیت اجزای وال‌مش استفاده می‌شود.
اجرای وال‌مش
اجرای وال مش باید مطابق دستورالعمل ارائه شده در دفترچه راهنمای وال مش انجام شود. به طور کلی فرایند اجرای کامپوزیت وال مش شامل اجرای یک لایه پلاستر، نصب نوار مش فایبرگلاس و سپس اجرای لایه نهایی پلاستر روی مش است. پس از آن نیز نبشی‌های منقطع در محل تعیین شده نصب می‌شوند. بهتر است قبل از اجرای وال‌مش، سطح زیرکار آن با پاشش آب مرطوب شود. همچنین باید دقت شود نوار مش فایبرگلاس به صورت کاملا عمودی و بدون انحراف نصب گردد تا بهترین عملکرد کششی را داشته باشد.
عمل‌آوری پلاستر سیمانی وال مش
پلاستر باید مطابق دستورالعمل ارائه شده در دفترچه راهنمای وال مش انجام شود. بهتر است تا 48 ساعت پس از اجرای پلاستر سیمانی وال مش، با پاشیدن آب آن را مرطوب نگه داشته تا به خوبی عمل‌آوری شود.
سخن پایانی
با وجود آن که اجرای وال مش آسان و سریع است، اما لازم است نکات فنی آن رعایت شده و اجرای وال مش با دقت و به شکل صحیح صورت گیرد. نکات اجرایی و الزامات فنی وال مش در آیین‌نامه‌های معتبر داخلی و بین‌المللی آمده است. همچنین مانند بیشتر فعالیت‌های ساختمانی، بسیاری نکات دیگر از جمله مزایا و معایب وال مش بر حسب تجربه اجرا در شرایط مختلف به دست می‌آید. شرکت وال مش بر اساس ضوابط موجود در آیین‌نامه‌ها و همچنین با نظر مجریان باتجربه وال‌مش، دفترچه راهنمای اجرای وال مش را تهیه نموده و همراه مصالح وال مش در اختیار کارفرمایان قرار می‌دهد.
