وال مش راهکاری خلاقانه برای مهار لرزه‌ای دیوارهای غیرسازه‌ای است که بر پایه فناوری کامپوزیت سیمانی تسلیح شده با منسوج (FRCM) شکل گرفته است. وال مش جایگزینی برای روش‌های سنتی مهار دیوارها از جمله وال پست به حساب می‌آید. در استفاده از روش وال مش از آن‌جا که خمش دیوار یک‌طرفه است، نیازی به اجرای وادار نیست و اجزای مربوط به آن از جمله مقاطع فولادی (قوطی، ناودانی، نبشی و …)، میلگرد بستر، پلیت و … با قطعات وال مش جایگزین می‌گردند. در ادامه با معرفی قطعات Wallmesh مشخصات فنی هر یک، مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
معرفی مهم‌ترین قطعات وال مش
از جمله اصلیترین قطعات تشکیل دهنده وال مش میتوان به مش فایبرگلاس، چسب اپوکسی وال مش، نبشی گالوانیزه و پلاسترهای سیمانی و گچی اشاره کرد. نوارهای مش فایبرگلاس در فواصل و عرض مشخص روی دیوار نصب میشوند و پلاستر سیمانی یا گچی روی آن‌ها اجرا می‌گردد. پس از اجرای مش و پلاستر، نبشی‌های منقطع در فواصل از پیش تعیین شده روی تیر یا تیرچه به کمک چسب اپوکسی وال مش متصل میشوند. مشخصات فنی قطعات و این سوال که وال مش چیست؟ در ادامه مورد بررسی قرار گرفته است.
1. مش فایبرگلاس Wallmesh
مش فایبرگلاس یک شبکه مستحکم بافته شده از رشته‌ها یا الیاف‌های شیشه است که می‌تواند مقاومت یک یا دو جهته داشته باشد. مقاومت یک جهته به این معناست که شبکه الیاف‌ها در یک راستا از مقاومت کششی مناسبی برخوردار هستند و در راستای دیگر الیاف‌های ضعیف تنها برای بافتن شبکه در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. مش دو طرفه نیز در هر دو راستا دارای الیاف‌های با مقاومت کششی بالا است. مطابق بند 12-3-7 دستورالعمل طراحی سازه‌ای و الزامات و ضوابط عملکردی و اجرای نمای خارجی ساختمان‌ها (نشریه 714) شبکه الیاف استفاده شده در این روش باید در هر دو راستا دارای مقاومت باشد. مش فایبرگلاس وال مش دارای مقاومت کافی در هر دو راستای تار و پود است.
مش فایبرگلاس بسته به نوع کاربردی که دارد و محیطی که مورد استفاده قرار می‌گیرد، با مشخصات متفاوتی طراحی و ساخته می‌شود. ابعاد چشمه‌ها در ساختار شبکه الیاف‌ها، یک یا دو جهته بودن شبکه، میزان مقاومت کششی مش و … از جمله مواردی هستند که باید در طراحی آن‌ها مورد توجه قرار گیرند.
همچنین جهت سازگاری الیاف‌های شیشه برای قرارگیری در محیط‌های مختلف (از جمله محیط‌های قلیایی) میتوان از پوشش‌های پلیمری مختلف استفاده کرد. استاندارد 2800 در این مورد بیان می‌کند الیاف شیشه مورد استفاده در محیط سیمانی باید حتماً از الیاف شیشه مقاوم به قلیا باشد چرا که در محیط سیمانی (12.5PH>) الیاف شیشه تحت تأثیر محیط قلیایی پیرامون خود دچار کاهش مقاومت می‌گردد.
در طول زمان نیز خوردگی الیاف شیشه باعث تخریب کامل آن در محیط قلیایی می‌شود. الیاف شیشه مورد استفاده در وال مش از نوع مقاوم در برابر قلیا بوده و این مسئله در آزمایش‌های سنجش مقاومت مش در برابر قلیا تضمین شده است. در صورتی که نازک‌کاری اجرا شده روی وال مش بر پایه سیمان باشد، الیاف شیشه مقاوم به قلیا (AR-Glass) با مقاومت تسلیم بیش از Mpa 1000 باید مورد استفاده قرار گیرد. همچنین برای نازک‌کاری پایه گچی الیاف شیشه با همان مقاومت (E_Glass) مورد نیاز است. مشخصات فنی مش فایبرگلاس وال مش در جدول 1 آمده است.
جدول 1- مشخصات فنی شبکه الیاف وال مش
| واحد | استاندارد | نتیجه | ||
| مقاومت کششی | Warp | N/5cm | 1500 | 1800 |
| Weft | N/5cm | 1500 | 1800 | |
| ابعاد چشمه | Warp | mm | – | 4 |
| Weft | mm | – | 6 | |
| عرض نوار | cm | 23 / 33 / 50 | 23 / 33 / 50 | |
| جرم واحد سطح | g/m2 | بیشتر از 100 | 120 | |
| میزان لاتکس | g/m2 | بیشتر از 20 | 21 | |
| ازدیاد طول در نقطه پارگی | % | کمتر از 5 | 3.8 | |
| مقاومت کششی در محیط قلیایی (غوطه‌ور در محلول 1g NaOH, 4g KOH, 0.5g Ca(OH)2 با دمای 60 درجه سانتی‌گراد به مدت 24 ساعت) | Warp N/5cm |
1000 | 1125 | |
| Weft N/5cm |
1000 | 1125 | ||
| نرخ باقی ماندن مقاومت قلیایی | بر اساس استاندارد EN13496-2002 کمتر از 50% نباشد | 75% | ||
2. پلاستر ویژه Wallmesh
پس از آن که نوارهای مش فایبرگلاس روی دیوار نصب شدند، یک لایه پلاستر ویژه وال مش روی این نوارها اجرا می‌گردد. این پلاستر ویژه با توجه به نوع روسازی که قرار است روی دیوار اجرا شود می‌تواند بر پایه سیمان یا گچ باشد. پلاسترها نیز باید دارای خصوصیات مشخصی باشند. پلاستر ویژه وال مش دارای چسبندگی مناسب به دیوار و مش زیرین خود بوده و از مقاومت فشاری مناسبی برخوردار است. سایر مشخصات فنی این پلاسترها در جداول 2 و 3 آمده است.
جدول 2- مشخصات فنی پلاستر پایه سیمانی
| مشخصات فنی پلاستر پایه سیمانی | |
| Cement-based Plaster, WM-PC30 | کد محصول |
| پودر پایه سیمانی با ابعاد ریزدانه حداکثر 1.2 میلی‌متر | مشخصات |
| پودر خاکستری رنگ | مشخصات ظاهری |
| 30 Mpa | حداقل مقاومت فشاری 28 روزه نمونه طبق استاندارد 393 ایران |
| 1.7 g/cm2 | چگالی |
جدول 3- مشخصات فنی پلاستر پایه گچی
| مشخصات فنی پلاستر پایه گچی | |
| Gypsum -based Plaster, WM-PG6 | کد محصول |
| پودر پایه گچی با زمان کاربری بالا و سختی سطحی بهبود یافته | مشخصات |
| پودر سفید رنگ | مشخصات ظاهری |
| 6 Mpa | حداقل مقاومت فشاری نمونه طبق استاندارد 8299 ایران |
| 2.5 Mpa | حداقل سختی سطحی طبق استاندارد 8299 ایران |
| 1.3 g/cm2 | چگالی |
3. چسب اپوکسی Wallmesh
پس از اجرای لایه پلاستر، باید نبشی‌هایی که برای مهار حرکت برون صفحه دیوار در نظر گرفته شده‌اند، در بالا و پایین دیوار نصب شوند. نصب این نبشی‌ها می‌تواند به کمک میخ‌کوبی، پیچ و رولپلاک و یا چسب انجام گیرد. در سیستم وال مش برای اتصال نبشی به تیر فوقانی از چسب اپوکسی وال مش استفاده می‌شود. بهره‌گیری از چسب اپوکسی وال مش در مقایسه با استفاده از میخ‌کوبی یا پیچ و رولپلاک مزایای فراوانی دارد. افزایش سرعت، کاهش هزینه‌های اجرا، عدم آسیب به تیر یا سقف فوقانی در اثر میخ‌کوبی یا سوراخکاری و … از جمله مزایای بهره‌گیری از چسب اپوکسی وال مش جهت اتصال نبشی به تیر هستند.
با وجود کاربردهای فراوانی که برای اپوکسی‌ها در صنعت ساختمان میتوان متصور شد، آیین‌نامه و ضوابط فنی مشخصی از طرف سازمان‌های مربوطه در ایران منتشر نشده است. با این وجود، سازمان‌های معتبری در دنیا هستند که ضوابط فنی کاملی برای استفاده از اپوکسی‌ها در صنعت ساختمان منتشر کرده‌اند. یکی از این سازمان‌ها، مؤسسه بتن آمریکا (ACI) می‌باشد که به عنوان یکی از معتبرترین سازمان‌های توسعه استاندارد در دنیا شناخته شده است.
رشد سریع استفاده از ترکیبات اپوکسی در صنعت بتن و گسترش سیستم‌های اپوکسی موجود در چند دهه اخیر، این مؤسسه را بر آن داشت تا گزارشی در زمینه استفاده ترکیبات اپوکسی با بتن و ضوابط فنی مربوط به آن را تهیه کند. این گزارش تحت عنوان گزارش ACI 503 در سال 1993 میلادی منتشر شد. جهت مطالعه ضوابط فنی ACI 503 در مورد نحوه آمادهسازی سطوح بتنی و گالوانیزه قبل از اجرای اپوکسی، شرایط دمایی مناسب اجرای چسب و آمادهسازی ترکیب اپوکسی به مقاله “عملکرد اپوکسی وال مش در اتصال نبشی” مراجعه نمایید.
چسب استفاده شده در اتصال نبشی‌ها، چسب اپوکسی دو جزئی شرکت وال مش می‌باشد. این محصول یک چسب دو جزئی خمیری برای اتصال قطعات فلزی وال مش به ساپورت‌های بتنی و فلزی است. پس از پخت کامل، خصوصیات مکانیکی چسب اپوکسی وال مش مطابق جدول 4 است. مدت زمان لازم جهت پخت کامل چسب 7 روز در دمای 25 درجه سانتی‌گراد می‌باشد. همچنین استانداردهای به کار رفته جهت آزمایش این محصول مطابق استانداردهای ASTM می‌باشد.
جدول 4- خصوصیات مکانیکی و فیزیکی چسب اپوکسی وال مش
| چگالی | 1.5 | ASTM D 792 |
| نسبت اختلاط (وزنی-حجمی) | 1:1 | ASTM C 881 |
| مدت زمان کاربری (ژل تایم) | 45 دقیقه | ASTM C 881 |
| استحکام برشی | Mpa 13 | ASTM D 1002 |
| استحکام کششی | Mpa 25 | ASTM D 638 |
| استحکام فشاری | Mpa 80 | ASTM D 695 |
| استحکام خمشی | Mpa 17 | – |
| مقاومت چسبندگی (Bond) | Mpa 8 | – |
| میزان جذب آب | 0.2 درصد وزنی | ASTM D 570 |
| حداقل دمای سطح برای اعمال چسب | C° 10 | – |
| حداکثر دمای کاری | C° 80 | ASTM D 648 |
جهت اجرای چسب اپوکسی وال مش نیاز است الزامات اجرایی آن با دقت مناسبی رعایت گردد. در صورتی که توجه کافی به این موارد صورت نگیرد احتمال افت خصوصیات مکانیکی پس از پخت وجود دارد. اطلاعات و الزامات اجرایی چسب اپوکسی وال مش در جدول 5 قابل مشاهده است.
جدول 5- اطلاعات اجرایی چسب اپوکسی وال مش
| نسبت ترکیب | ترکیب با نسبت حجمی برابر رزین و سخت‌کننده |
| ترکیب کردن | هم زدن تا زمان ایجاد مخلوط یکدست سفید یاکرم رنگ |
| مدت زمان کاربری در دمای C° 25 | 45 دقیقه |
| حداقل دمای مجاز برای کار | C° 10 |
| حداقل زمان لازم جهت پخت اولیه چسب در دمای C° 25 | 12 ساعت |
| زمان سفتی کامل | 4 روز در دمای C°25 |
دمای محیط در مدت زمان لازم جهت پخت اولیه و نهایی چسب تأثیرگذار است. هرچه دما بالاتر باشد گیرش و پخت چسب در مدت زمان کمتری رخ می‌دهد. جدول 6 مدت زمان لازم جهت پخت اولیه و رسیدن به حداکثر خواص چسب اپوکسی وال مش را نشان می‌دهد.
جدول 6- حداقل زمان لازم برای پخت چسب اپوکسی وال مش
| دمای محیط | حداقل زمان لازم جهت پخت اولیه چسب | حداقل زمان لازم جهت رسیدن به حداکثر خواص |
| C° 10 | 48 ساعت | 8 روز |
| C° 15 | 24 ساعت | 6 روز |
| C° 25 | 10 تا 12 ساعت | 4 روز |
| C° 45 | 6 ساعت | 2 روز |
سخن پایانی
از مزایای استفاده از وال مش (Wallmesh) به جای والپست (Wallpost) حذف وادارهای قائم و اجزای مربوط به آن از جمله مقاطع فولادی، پلیت، بولت و میلگرد بستر است. همچنین فعالیتهای مربوط به اجرای والپست از جمله ساخت و آمادهسازی وادارها، اجرای لایه ضد زنگ، جوشکاری، سوراخکاری بتن، نصب پلیت در بتن و … حذف میشوند که موجب سریع‌تر و ارزان‌تر شدن اجرای وال مش در مقایسه با والپست می‌گردد.
همچنین نیاز است تا قطعات وال مش، مشخصات فنی به‌خصوص و کیفیت مناسبی داشته باشند. شرکت وال مش با طراحی و انجام آزمایش‌های دوره‌ای مختلف برای قطعات مختلف وال مش و با همکاری آزمایشگاه‌های معتبر و دانشگاه‌های برتر کشور، کیفیت بالای قطعات Wallmesh را تضمین می‌کند.
