در کنار تلاش برای حفظ پایداری سازه اصلی ساختمان در برابر نیروهای جانبی، مهار لرزه‌ای اجزای غیرسازه‌ای مانند دیوارها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. در صورتی که دیوارهای ساختمان به خوبی مقاوم سازی نشده باشند و در برابر لنگر حاصل از نیروهای برون صفحه زلزله مهار نشده باشند، هنگام زلزله تخریب می‌شوند.
بنابراین، استفاده از روش‌های مهار لرزه‌ای دیوارها ضروری است. وال پست راهکار رایج و مرسوم در این زمینه است. با این حال، امروزه بسیاری از پروژه‌های ساختمانی در ایران، روش‌های نوین را به عنوان جایگزین وال پست سنتی برگزیده‌اند.
جایگزین وال پست چیست؟
وال پست یکی از راهکارهای مهار لرزه‌ای دیوارهای غیرسازه‌ای است که در پیوست ششم استاندارد 2800 معرفی شده است. در این روش، طول آزاد دیوار به کمک وادارها (وال‌پست عمودی) مهار می‌شود و لنگرهای خمشی در هر دو راستای افقی و عمودی دیوار توزیع می‌گردند. به این ترتیب، لنگر تقاضا در هر دو راستای دیوار کنترل شده و از ظرفیت دیوار فراتر نمی‌رود. البته با توجه به مقاومت ناچیز دیوار در راستای افقی، در این روش نیازمند استفاده از میلگرد بستر برای افزایش مقاومت دیوار در این راستا هستیم.
در صورتی که ارتفاع دیوار نیز از حد مجاز بیشتر شود به کمک تیرک‌ها (وال‌پست افقی) ارتفاع آزاد دیوار مهار می‌شود. طی سالیان گذشته، وال پست به عنوان یک روش مرسوم و راهکار سنتی مهار دیوار در صنعت ساختمان ایران مورد استفاده قرار گرفته است.
اجرای وال پست مراحل متعددی از جمله آماده‌سازی مقاطع فولادی، اجرای لایه ضد زنگ، سوراخکاری بتن برای نصب پلیت‌ها، نصب نبشی، جوشکاری، اجرای میلگرد بستر و … دارد. به دلیل مراحل زیاد و مصالح مصرفی آن، اجرای وال پست راهکاری سخت و هزینه‌بر محسوب می‌شود. همچنین متأسفانه در بسیاری از پروژه‌ها، برای کاهش هزینه‌ها و افزایش سرعت اجرای وال‌پست، اجرای آن با نواقص بسیاری صورت می‌گیرد. به عنوان مثال، در بسیاری موارد به خصوص در سازه‌های بتنی، تیر یا ستون را تخریب می‌کنند تا از میلگردهای داخل آن برای اتصال المان‌های وال‌پست استفاده کنند.
این کار با توجه به از بین بردن کاور بتن و نمایان شدن میلگردهای آن باعث آسیب جدی به سازه اصلی خواهد شد. در برخی موارد نیز مهار المان‌های وال پست به اعضای سازه تنها با یک میلگرد و با خال‌جوش کردن آن صورت می‌گیرد. با توجه به وزن دیوار و نیروی زلزله این اتصال به هیچ عنوان جوابگو نبوده و بلافاصله شکسته خواهد شد با این حال، در صورتی که وال پست به درستی و با رعایت تمامی الزامات فنی اجرا گردد، همچنان مشکلاتی برای پروژه به همراه خواهد داشت. برخی از معایب وال‌پست به طور خلاصه در موارد زیر آمده است:
- مصالح مورد استفاده در وال‌پست شامل انواع مقاطع فولادی است که به هیچ وجه با مصالح دیوار (گچ و سیمان) سازگاری ندارد. به دلیل تفاوت ضریب انبساط حرارتی فولاد با مصالح دیوار، پس از اتمام اجرای دیوار شاهد ایجاد ترک در نازک‌کاری دیوار هستیم.
- به دلیل مراحل زیاد اجرایی، سرعت اجرای وال پست کم بوده و راهکاری زمان‌بر است. همچنین از آن جا که همزمان با اجرای دیوار باید میلگرد بستر با آن اجرا گردد، زمان فرایند دیوارچینی نیز افزایش می‌یابد.
- به دلیل وجود مقاطع فولادی در دیوار، عبور تأسیسات مکانیکی و الکتریکی از داخل دیوار با مشکل مواجه می‌شود.
- از آن جا که وال پست باید قبل از دیوارچینی اجرا گردد، برای مقاوم‌سازی و مهار دیوارهای موجود مناسب نیست.
با توجه به معایب وال پست و دشواری اجرای آن، نیاز بود تا یک راهکار بهتر به عنوان جایگزین وال پست ارائه شود. در همین راستا، صنعت ساختمان به سراغ روشی نوین و خلاقانه به اسم وال مش برای مهار لرزه‌ای دیوارها رفت. این روش تحت عنوان مسلح کردن دیوار با شبکه الیاف در پیوست ششم استاندارد 2800 معرفی شده و ضوابط فنی آن در این آیین‌نامه آمده است. طی چند سال گذشته، وال مش به عنوان جایگزین وال پست مرسوم در پروژه‌های ساختمانی ایران در حال اجراست. معایب وال مش در مقایسه با معایب وال پست ناچیز بوده و انتخاب بهتری است.
درباره روش نوین وال مش
وال مش، فناوری نوین مهار لرزه‌ای دیوارهای غیرسازه‌ای است که به عنوان راهکاری نوین و خلاقانه جایگزین روش‌های سنتی شده است. در این روش، نوارهای مش فایبرگلاس روی دیوار قرار گرفته و سپس یک لایه پلاستر سیمانی یا گچی روی آن اجرا می‌گردد. ترکیب حاصل یک کامپوزیت سبک و قدرتمند ایجاد کرده که از دیوار در برابر نیروهای جانبی محافظت می‌کند. همچنین نبشی‌های گالوانیزه منقطع در تراز فوقانی دیوار و زیر سقف یا تیرها نصب می‌گردند تا از جابجایی دیوار در راستای خارج از صفحه نیز جلوگیری شود. امروزه استفاده از وال‌مش در پروژه‌های ساختمانی ایران به شدت گسترش یافته و وال‌مش به عنوان بهترین راهکار جایگزین وال پست شناخته شده است.
نحوه اجرای وال مش چگونه است؟
اجرای وال‌مش بسیار ساده بوده و یک اکیپ نیمه‌ماهر نیز با مطالعه دستورالعمل اجرای وال‌مش به راحتی قادر به انجام آن است. به طور کلی، اجرای وال‌مش شامل مراحل زیر است:
- ابتدا دیوارچینی به صورت متعارف و بدون محدودیت در طول و ارتفاع دیوار انجام می‌شود. در این مرحله لازم است جهت جداسازی دیوار از سازه اصلی (تیرها و ستون‌ها) از فوم تراکم‌پذیر (یونولیت) در مرز بین دیوار با قاب سازه استفاده شود.
- یک لایه از پلاستر ویژه در محلی که قرار است وال‌مش نصب شود روی دیوار اجرا می‌گردد. سپس نوارهای مش فایبرگلاس به طور عمودی در این محل‌ها نصب می‌شوند.
- پس از نصب توری فایبرگلاس وال‌مش، پلاستر ویژه وال‌مش روی توری اجرا می‌شود. سیمانی یا گچی بودن پلاستر طبق جنس نازک‌کاری که قرار است بعدا روی دیوار اجرا شود انتخاب می‌گردد.
- نبشی‌های منقطع در فواصل مشخص به کمک چسب اپوکسی یا سایر روش‌ها در تراز زیر سقف نصب می‌شوند تا از جابجایی دیوار در راستای برون صفحه جلوگیری شود.
ضوابط اجرای وال مش
ضوابط فنی و الزامات طراحی و اجرای وال مش در آیین‌نامه‌های داخلی آمده است. پیوست ششم آیین‌نامه طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله (استاندارد 2800) در بند پ6-1-4-2-11-1 خود، مسلح کردن دیوار با شبکه الیاف را به عنوان یکی از روش‌های نوین مهار دیوار پیشنهاد می‌دهد. با توجه به این که در این روش خمش وارد به دیوار یک طرفه است، نیازی به استفاده از وادار نبوده و محدودیتی در طول دیوار نیز وجود ندارد. مش مورد استفاده در این سیستم اگر در محیط سیمانی به کار گرفته شود باید از نوع الیاف شیشه مقاوم در برابر قلیا باشد چرا که این الیاف تحت تأثیر محیط قلیایی با کاهش مقاومت مواجه خواهد شد و با گذشت زمان دچار خوردگی می‌شود.
با توجه به موارد ذکر شده، اگر نازک کاری اجرا شده روی وال‌مش سیمانی باشد، استاندارد 2800 استفاده از الیاف شیشه مقاوم به قلیا (AR-Glass) با مقاومت تسلیم بیش از 1000 مگاپاسکال و برای روسازی گچی الیاف شیشه E-Glass با همان مقاومت تسلیم را مناسب می‌داند. همچنین می‌توان از شبکه الیاف کربن با مقاومت تسلیم بیش از 3000 مگاپاسکال به عنوان جایگزین الیاف شیشه استفاده نمود.
علاوه بر استاندارد 2800، نشریه 714 سازمان برنامه و بودجه کشور و نشریه ۸۱۹ مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی از جمله اصلی‌ترین آیین‌نامه‌هایی هستند که الزامات و ضوابط وال‌مش را بیان کرده‌اند.
مزایای وال مش نسبت به وال پست
وال مش راهکاری نوین و خلاقانه برای مهار لرزه‌ای دیوارهای غیرسازه‌ای برگرفته از فناوری کامپوزیت سیمانی تسلیح شده با الیاف شیشه است. در مقایسه وال پست و وال مش باید بگوییم که به دلیل مزایای وال مش نسبت به روش وال پست مرسوم، وال‌مش به عنوان جایگزینی مناسب برای وال پست مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جمله مزایای وال‌مش نسبت به وال‌پست می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دیوارهای مهار شده با استفاده از سیستم وال‌مش، انسجام و یکپارچگی مناسب‌تری در برابر بارهای جانبی ناشی از نیروی زلزله از خود نشان می‌دهند.
- در راهکار وال‌مش بر خلاف روش وال‌پست نیازی به استفاده از وادارهای قائم و تیرک‌های افقی نیست و تمام عملیات مربوط به آن‌ها از جمله ساخت و آماده‌سازی وادارها، اجرای لایه ضد زنگ، جوشکاری، سوراخکاری بتن، نصب پلیت در بتن و … حذف می‌شود.
- در دیوارهای مهار شده با وال مش بر خلاف روش وال‌پست نیازی به استفاده از میلگرد بستر نیست.
- سرعت اجرای وال‌مش در مقایسه با روش وال‌پست مرسوم بالاتر است.
- به دلیل حذف وادارها، تیرک‌ها، صفحه‌های فلزی، میلگرد بستر و … در وال‌مش، مرحله دیوارچینی با سهولت و سرعت بیشتری انجام می‌شود.
- وال مش، در مقایسه با سایر روش های سنتی، موجب کاهش 30 تا 40 درصد هزینه‌ها می‌شود.
- اجرای وال مش بسیار راحت است و یک اکیپ اجرایی نیمه‌ماهر می‌تواند وال مش را به راحتی اجرا کند.
- در سیستم وال پست به دلیل اختلاف ضریب انبساط حرارتی مصالح دیوار و وادارها، با گذشت زمان، نازک‌کاری دچار ترک خواهد شد.در حالی که در وال‌مش به دلیل سازگاری مناسب پلاستر سیمانی یا گچی با روسازی اجرا شده روی آن، نازک‌کاری دچار ترک نخواهد شد.
- در راهکار وال مش در محل تقاطع دیوارها نیازی به اجرای ادوات اضافی از جمله وادار یا بست‌های U شکل نبوده و دیوارها به سادگی در محل تقاطع چیده می‌شوند و با کمک نوارهای وال‌مش با هم یکپارچه می‌گردند.
- با توجه به اینکه تمام مراحل اجرای وال مش بعد از اتمام دیوارچینی انجام می‌شود، بهترین راهکار جهت مقاوم‌سازی دیوارهای از پیش اجرا شده وال‌مش است.
هزینه اجرای وال مش
هزینه اجرای سیستم وال مش با توجه به عوامل مختلف متفاوت است. عرض نوارهای وال مش و فاصله بین آن‌ها از جمله عوامل مهم در تعیین هزینه اجرای وال مش هستند. شما می‌توانید با مراجعه به وبسایت و در بخش برآورد هزینه وال‌مش، اطلاعات و نقشه‌های مربوط به پروژه مد نظرتان را ثبت نموده تا کارشناسان ما پس از بررسی و انجام برآورد قیمت اولیه با شما تماس بگیرند. همچنین با تماس با شرکت وال مش می‌توانید از مشاوره رایگان کارشناسان شرکت وال مش بهره‌مند گردید.
سخن پایانی
وال مش به عنوان فناوری نوین مهار لرزه‌ای دیوارهای غیرسازه‌ای، جایگزین روش‌های سنتی و مرسوم شده و مزایای بسیاری در مقایسه با آن‌ها ارائه داده است. به دلیل سرعت و سهولت اجرای وال‌مش و هزینه کمتر آن نسبت به سایر روش‌ها، بهره‌وری پروژه‌های ساختمانی با استفاده از وال مش افزایش می‌یابد.
