در دی‌ماه سال گذشته، نامه‌ای با موضوع ممنوعیت استفاده از مش الیاف در دیوارهای خارجی ساختمان در فضای مجازی منتشر و به‌سرعت میان کاربران دست به دست شد. این نامه از سوی مرکز تحقیقات به دفتر تدوین مقررات ملی ساختمان ارسال شده بود.
براساس این نامه، پس از بررسی دلایل مختلف، تا زمان ارائه اسناد پشتیبان از سوی مرکز تحقیقات، استفاده از مش الیاف تنها برای دیوارهای داخلی ساختمان مجاز دانسته شده بود. هرچند نامه ممنوعیت استفاده از وال مش به‌صورت غیررسمی و در قالب یک عکس به بیرون درز کرد، انتشار سریع آن در فضای مجازی سبب ایجاد نگرانی‌ها و سؤالات زیادی در جامعه مهندسی کشور شد. حال پرسش این است که چرا استفاده از وال‌مش ممنوع شد و پروژه‌هایی که قصد استفاده از این محصول را دارند، چگونه باید با این مسئله روبه‌رو شوند؟
دلایل ممنوعیت استفاده از وال مش
استفاده از مش الیاف شیشه یا همان وال مش در تسلیح دیوارهای ساختمانی راهکاری نوین است که در پیوست ششم استاندارد 2800 به طور کامل تأیید شده است.
در این پیوست، الزامات فنی و مشخصات مربوط به مصالح استاندارد به تفصیل توضیح داده شده است. ضابطه 714 سازمان برنامه و بودجه کشور نیز به ارائه مبانی محاسباتی استفاده از این روش پرداخته است.
با این حال، یکی از چالش‌های عمده در این زمینه، نبود پروتکلی مشخص برای اعطای گواهینامه فنی مرکز تحقیقات به تأمین‌کنندگان مش الیاف شیشه است. این خلأ در سیستم نظارتی موجب شد شرکت‌های تولیدکننده به‌طور مؤثر از نظر کنترل کیفی بررسی نشوند؛ درنتیجه برخی شرکت‌های سودجو با عرضه محصولات بی‌کیفیت و غیر استاندارد به بازار، تأثیری منفی بر این نوآوری مهم گذاشتند. این امر یکی از دلایل ممنوعیت استفاده از وال مش بود.
این مسائل سبب شد مشتریان و مهندسان سردرگم شوند و به رعایت استانداردهای تعیین‌شده در محصولات برخی شرکت‌ها تردید کنند. درحالی‌که وال مش می‌تواند راهکاری اقتصادی و کارآمد برای تقویت دیوارها باشد، ورود محصولات بی‌کیفیت به بازار سبب نگرانی درباره کیفیت و امنیت این روش شد.
با توجه به حساسیت بالای موضوع و ضرورت حفظ ایمنی در سازه‌ها، مرکز تحقیقات با تشخیص این مشکل اقدام بسیار مهمی برای کنترل کیفی و تضمین استانداردهای فنی انجام داد. همچنین طی نامه‌ای اعلام کرد استفاده از این روش تا زمان تهیه اسناد پشتیبان تنها برای دیوارهای داخلی مجاز است. در این نامه برای محدودیت استفاده از وال مش دو دلیل زیر ذکر شده است:
- مشاهده موارد متعدد سوء‌استفاده در کاربرد مش الیاف به‌منظور پایدارسازی و مسلح‌سازی دیوارها؛
- بروز اشتباهات فاحش در برخی طراحی‌ها که نشان‌دهنده تسلط نداشتن طراحان و ناظران نظام مهندسی بر روش محاسبه است که به ممنوعیت استفاده از وال مش دامن زده است.
اگرچه این تصمیم به‌دلیل نگرانی‌های فنی و اجرایی صورت گرفت، نشان‌دهنده اهمیت نظارت علمی و تخصصی بر پروژه‌های ساختمانی است. اقدام مرکز تحقیقات نه‌تنها به‌منظور جلوگیری از استفاده نادرست از این مصالح بوده، بلکه با هدف ارتقای ایمنی و کیفیت ساخت نیز صورت گرفته است.
همچنین، این حرکت مرکز تحقیقات پیامی مثبت به جامعه مهندسی ارسال کرد؛ اینکه با ورود نهادهای نظارتی و پژوهشی به موضوعات حساس، راه برای توسعه فناوری‌های نوین در صنعت ساختمان باز می‌شود؛ درنتیجه می‌توان انتظار داشت با ایجاد اسناد پشتیبان و گواهینامههای فنی مناسب، کاربرد وال مش در دیوارهای خارجی نیز به‌شکلی مطمئن و استاندارد ادامه یابد.
اسناد پشتیبان وال مش چیست؟
در نامه به لزوم تهیه اسناد پشتیبان، شفاف‌سازی بیشتر و ارائه راهنمایی‌های دقیق‌تر از سوی مراجع ذی‌ربط اشاره شده است. این موضوع سبب شد فعالان حوزه ساختمان و مهندسان در انتظار تکمیل این اسناد و دریافت اطلاعات کامل‌تر باشند. برای اطمینان از کارایی وال مش، ضروری است سیستم نظارتی قوی‌تری ایجاد شود. همچنین تأمین‌کنندگان معتبر گواهینامههای فنی معتبری دریافت کنند تا استفاده از این تکنولوژی همچنان راهکاری مطمئن و مؤثر در صنعت ساختمان باقی بماند.
اسناد پشتیبان مورد اشاره در نامه شامل موارد زیر است:
- ارائه چک‌لیست‌های لازم برای نظارت صحیح و اجرا
- ارائه جدول‌های میزان سطح پوشش برای مقادیر مختلف بار باد، زلزله و ارتفاع‌های مختلف در انواع مصالح مختلف دیوار
- تدوین سازوکار اعطای گواهینامه فنی ویژه به این محصول و کنترل آن در محل توسط مهندس ناظر
- آموزش چگونگی انجام آزمون‌های لازم بر روی مش الیاف
آیا دیگر نباید از وال مش استفاده کرد؟
یکی از سؤالات مهم مهندسان و کارفرمایان این است که آیا باید استفاده از وال مش را کنار گذاشت و به روش‌های مرسوم پیشین بازگشت. برای پاسخ به این نگرانی، توجه به نکات زیر ضروری است:
- این نامه مکاتبه‌ای داخلی بین مرکز تحقیقات و دفتر تدوین مقررات ملی بوده و به‌صورت رسمی ابلاغ نشده است.
- این نامه از سوی مرکز تحقیقات به وزارتخانه ارسال شده و درنهایت، پاسخ دفتر تدوین مقررات ملی و ابلاغ رسمی آن تعیین‌کننده خواهد بود.
- تا امروز، با گذشت چندین ماه از انتشار این نامه، هیچ ابلاغیه رسمی در این خصوص صادر نشده است؛ بنابراین پیوست ششم استاندارد 2800 همچنان مرجعی معتبر و مطمئن برای استفاده از مش الیاف در تسلیح و مهار دیوارها است.
- مرکز تحقیقات تنها برای تسلیح دیوارهای خارجی محدودیت‌هایی را لازم دانسته است؛ بنابراین استفاده از وال مش در دیوارهای داخلی کاملا مجاز است.
(مش الیاف شیشه زیرکونیا دار وال مش با بیش از 16 درصد زیرکونیا)
وال مش برای دیوارهای داخلی مجاز است
نکته قابل توجه در نامه مذکور، امکان‌پذیری اجرای وال مش در دیوارهای داخلی است. مرکز تحقیقات، درحالی‌که به محدودیت‌های موقت برای اجرای وال مش در دیوارهای خارجی اشاره کرده، اجرای این روش در دیوارهای داخلی را کاملاً مجاز و مطابق با قوانین موجود اعلام کرده است؛ یعنی تا زمان تهیه و ارائه اسناد پشتیبان و تکمیل مدارک مربوط به استفاده از وال مش در دیوارهای خارجی، هیچ مانعی برای استفاده از این روش در تقویت دیوارهای داخلی وجود ندارد.
این نکته نشان می‌دهد در مواردی که به تقویت داخلی دیوارها نیاز است، وال مش همچنان راهکاری معتبر و قانونی محسوب می‌شود و می‌تواند بدون نگرانی در پروژه‌ها استفاده شود.
این تفکیک میان کاربرد وال مش در دیوارهای داخلی و خارجی، فرصتی را برای بازنگری و بهبود استانداردها و روش‌های اجرایی فراهم می‌کند. با توجه به اینکه مرکز تحقیقات، در حال تدوین و تکمیل مدارک لازم برای استفاده از وال مش در دیوارهای خارجی است، فعالان صنعت ساختمان و مهندسان می‌توانند از این فرصت برای بررسی دقیق‌تر و تقویت مستندات فنی استفاده کنند.
در این میان، تأکید بر استفاده صحیح از مواد مقاوم به قلیا و رعایت دقیق دستورالعمل‌های محاسباتی، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. در این صورت می‌توان ضمن حفظ ایمنی و کیفیت، از وال مش به‌عنوان راهکاری کارآمد و مطمئن در تقویت سازه‌ها بهره برد.
اقدامات وال مش در راستای تقویت مستندات فنی
در راستای پاسخ به دغدغه‌های مطرح‌شده و اطمینان از صحت و کارآمدی راهکارهای ارائه‌شده توسط وال مش، شرکت ما با دقت و توجه به جزئیات، به بررسی منابع معتبر بین‌المللی پرداخته است. با تمرکز بر استانداردهای جهانی و مستندات فنی معتبر، تیم تحقیق و توسعه وال مش تست‌های دقیق و جامعی در مقیاس واقعی انجام داده است. هدف این تست‌ها، که در محیط‌های آزمایشگاهی پیشرفته و تحت شرایط کنترل‌شده انجام شده‌اند، ارزیابی صحت محاسبات و طراحی‌های وال مش براساس روابط فنی ارائه‌شده در منابع معتبر، از جمله فصل دوازدهم ضابطه 714 و سایر استانداردهای مرتبط بوده است.
اقدام دیگر تیم تحقیق و توسعه وال مش، انجام پژوهشی با موضوع «مطالعه تطبیقی روش ارائه‌شده در ضابطه 714 و راهنمای ACI 549 در طراحی مهار لرزه‌ای میان‌قاب‌های بنایی» بوده است. این پژوهش با هدف بررسی تطابق و تفاوت‌های موجود بین استانداردهای ملی و بین‌المللی و بهبود روش‌های طراحی و اجرای مهار لرزه‌ای انجام شده و نتایج آن در نهمین کنفرانس بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله ارائه شده است. در صورت تمایل به مطالعه مقاله اینجا کلیک کنید.
یکی دیگر از جنبه‌های کلیدی بررسی‌های وال مش، انجام تست‌های دوام طولانی‌مدت برای ارزیابی پایداری و عملکرد وال مش در شرایط محیطی مختلف بوده است. براساس الزامات استانداردهای بین‌المللی ACI 549 و AC 434، تست‌های دوام طولانی‌مدت به‌منظور شبیه‌سازی شرایط واقعی که وال مش در طول عمر خود با آن‌ها مواجه خواهد شد، انجام شده‌اند. این تست‌ها شامل قرار دادن نمونه‌های کامپوزیت وال مش در محیط‌های قلیایی و محیط‌های استاندارد است تا رفتار و مقاومت آن‌ها در برابر شرایط دشوار محیطی، به‌ویژه در محیط‌های سیمانی قلیایی، بررسی شود.
از جمله یافته‌های مهم این تست‌ها، افت مقاومت ناچیز وال مش در شرایط قلیایی طی دوره‌های زمانی مختلف است که مقاومت بالا و دوام قابل‌قبول وال مش در طولانی‌مدت را نشان می‌دهد. این یافته‌ها حاکی از آن است که با رعایت دقیق ضوابط فنی و استفاده از مواد مقاوم به قلیا می‌توان اطمینان یافت که وال مش در دیوارهای داخلی و خارجی، عملکرد مناسبی دارد.
سخن پایانی
وال مش همواره تلاش کرده با در پیش گرفتن رویکردی علمی به ارائه راهکارهای سازگار با بالاترین استانداردهای بین‌المللی و حفظ کیفیت و ایمنی در تمامی پروژه‌های صنعت ساختمان کشور کمک کند. به همین دلیل، با اطمینان خاطر از نتایج تست‌های انجام‌شده و با رعایت الزامات فنی می‌توانیم به مشتریان خود تضمین بدهیم که وال مش همچنان انتخابی مطمئن و مؤثر در تقویت و پایداری دیوارهاست.
