فناوری‌های نوین بدون شک مزایای فراوانی برای صنعت ساختمان به ارمغان می‌آورند. آن‌ها این پتانسیل را دارند که روش‌های ساخت را متحول کرده و ایمنی، بهره‌وری، سرعت اجرا و مقرون به صرفه بودن پروژه را افزایش دهند. راهکار وال مش نیز به عنوان یک فناوری نوین در مهار لرزه‌ای دیوارهای غیرسازه‌ای از این قاعده مستثنی نبوده و تحول چشمگیری در این زمینه ایجاد کرده است. با این حال، مزایای این نوآوری تنها زمانی به طور کامل قابل درک و بهره‌برداری در صنعت است که دانش استفاده از آن به طور موثر منتقل شود و اجرای آن به شیوه صحیح و اصولی صورت پذیرد.
شرکت وال مش به عنوان تأمین‌کننده این محصول، محاسبات فنی را مطابق آیین‌نامه‌ها انجام داده و محصول را مطابق استانداردها و با کیفیت بالا در اختیار مشتریان قرار می‌دهد. وال مش با وجود تلاشی که در راستای آموزش نکات اجرایی دارد اما مسئولیت و نظارتی بر روند اجرای آن در پروژه‌ها ندارد. با این حال، با مشاهده نحوه اجرا در پروژه‌های مختلف و مشکلات اجرایی که در بسیاری از پروژه‌ها وجود دارد، نگرانی نسبت به اجرای صحیح آن در صنعت ساختمان کشور به وجود آمده است.
مهم‌ترین نگرانی‌های اجرای وال مش در دیوارهای پیرامونی
اجرای وال مش در دیوارهای داخلی ساختمان به سادگی و به طور همزمان در هر دو سمت دیوار انجام می‌شود. با این حال این مسئله برای دیوارهای پیرامونی کمی متفاوت بوده و اجرای وال مش در این دیوارها با چالش‌هایی مواجه است. نبود شیوه‌نامه‌های رسمی برای مواجهه با این چالش‌ها و عدم آموزش کافی در برخی موارد منجر به این شده که در بسیاری از پروژه‌ها، اجرای وال‌مش در دیوارهای پیرامونی با نواقص زیادی انجام شود که این مسئله نگرانی‌های زیادی به همراه داشته است.
اجرای صحیح وال مش به خصوص در دیوارهای پیرامونی موضوعی با اهمیت و حساس است. شرکت وال مش در پروژه‌هایی که مسئولیت اجرا و یا نظارت بر روند اجرا را نیز بر عهده می‌گیرد، تمام موارد فنی را رعایت کرده و وال‌مش را به شیوه‌ای صحیح اجرا می‌کند. با این حال مشاهده عدم تحقق این امر در بسیاری از سایر پروژه‌ها، کارشناسان شرکت وال مش را تا حد زیادی نگران کرده است. در ادامه به مهم‌ترین نگرانی‌های موجود در خصوص اجرای وال مش در دیوارهای پیرامونی اشاره می‌کنیم با این هدف که پس از شناخت این نگرانی‌ها و آگاهی از مشکلات اجرایی، با همکاری جامعه مهندسی کشور و نهادهای ذی‌ربط، اجرای وال‌مش به شکلی اصولی و استاندارد در سراسر کشور انجام گیرد.
اجرای وال‌مش در دیوار پیرامونی مجاور دیوار همسایه (درز انقطاع)
یکی از چالش‌های وال مش که پیش‌تر نیز به آن اشاره کرده بودیم پیچیدگی اجرایی آن در دیوارهایی بود که دسترسی مناسبی به وجه پشتی آن‌ها نداریم. نوارهای وال مش باید در هر دو سمت دیوار و دقیقاً مقابل یکدیگر اجرا شوند. با این حال، برای دیوارهایی که در مجاورت ساختمان همسایه قرار دارند دسترسی مناسبی به پشت دیوار وجود ندارد. با این حال، جزئیات اجرایی مختلف و موثری برای مواجهه با این چالش معرفی شده و در حال استفاده است. در این دیوارها می‌توان در هنگام دیوارچینی مش‌های فایبرگلاس را در بین ردیف‌های دیوار قرار داد تا مانند اسپایک و یا انکر عمل کنند. با این وجود از آن جایی که هنوز شیوه‌نامه‌ای معتبر از سوی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در این زمینه منتشر نشده نمی‌توان این روش را به طور رسمی برای استفاده از پروژه‌ها پیشنهاد داد. تا زمانی که مدارک پشتیبان و جزئیات اجرایی وال‌مش در دیوار درز انقطاع از سوی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی ارائه نشده پیشنهاد می‌شود وال مش در وجه پشتی دیوار به طور همزمان با دیوارچینی و به صورت رج به رج نصب شود.
جامعه مهندسی کشور تلاش نموده تا با ارائه راهکارها و روش‌های مختلف با این چالش مواجه شود. با این حال، ارائه مدارک پشتیبان و شیوه‌نامه‌ای دقیق از سوی نهادهای ذی‌ربط به یکپارچه سازی روش اجرایی کمک بسیاری نموده و باعث می‌شود تا مهار لرزه‌ای دیوارهای پیرامونی مجاور ساختمان همسایه در تمام پروژه‌های کشور به روشی اصولی و صحیح انجام شود. انتظار می‌رود مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به عنوان معرفی کننده این روش به صنعت ساختمان کشور، هرچه زودتر شیوه‌نامه‌ای دقیق برای اجرای وال‌مش در این موارد تدوین کند و با انتشار مدارک پشتیبان و چک‌لیست‌های اجرایی نحوه اجرای استاندارد وال‌مش در دیوار مجاور ساختمان همسایه را مشخص نماید.
آن دسته از کارفرمایانی که نسبت به روش‌های مورد استفاده و همچنین توانایی تیم اجراییشان در اجرای وال مش به روش‌های مورد نظر تردید دارند و نگران اجرای ناقص و اشتباه آن در دیوار مجاور ساختمان همسایه هستند، بهتر است تا انتشار مدارک پشتیبان و شیوه‌نامه دقیق از سوی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی از روش دیگری برای مهار لرزه‌ای دیوارهای پیرامونی استفاده نمایند.
مهار موقت دیوار در وقفه زمانی اجرای وال‌مش در دو سمت دیوار نما
در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی دیوار پیرامونی نما چیده می‌شود، وال‌مش در وجه داخلی اجرا می‌شود و اجرای نوارهای وال‌مش در وجه خارجی دیوار به بعد از بستن داربست‌های نما موکول می‌شود. نوارهای وال‌مش باید در هر دو سمت دیوار اجرا شوند و اجرای یک طرفه وال‌مش نمی‌تواند به طور کامل دیوار را مهار کند. در این بازه زمانی (که ممکن است طولانی هم باشد) باید تمهیداتی برای مهار موقت دیوار تا زمان اجرای وال‌مش در سمت نما اندیشیده شود. این مسئله به خصوص در مناطقی از کشور که وزش بادهای شدید رایج است باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. در این موارد می‌توان با نصب ناودانی‌های منقطع در دو طرف دیوار، به طور موقت دیوار را مهار نمود تا نوارهای وال‌مش در وجه پشتی دیوار نیز اجرا گردد.
قابل انتظار است الزامات مورد نیاز و تمهیدات مناسب در مدارک پشتیبان و ضوابط تکمیلی از سوی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی منتشر گردد.
اجرای وال‌مش بدون محاسبات فنی!
استفاده از راهکار وال مش مستلزم انجام محاسبات فنی است. نوع خاک پروژه، لرزه‌خیزی منطقه، نوع بلوک دیوار، ضخامت بلوک، ارتفاع دیوار، میزان مقاومت کششی مش فایبرگلاس، میزان حفظ مقاومت مش پس از قرارگیری در محیط قلیایی، تعداد طبقات ساختمان و این که طراحی برای کدام طبقه انجام می‌گیرد از جمله عواملی هستند که در طراحی وال‌مش باید در نظر گرفته شوند. در واقع این عوامل هستند که تعیین می‌کنند نوارهای وال‌مش به چه عرضی و در چه فاصله‌ای باید روی دیوار نصب شوند. فصل دوازدهم ضابطه 714 سازمان برنامه و بودجه کشور در بند 12-2-2-5 روش طراحی دیوار تقویت شده با شبکه الیاف و محاسبات آن را توضیح داده است. علاوه بر محاسبات برای نیروی زلزله، همزمان نیروی باد نیز باید در نظر گرفته شود. چرا که در برخی مناطق کشور که سرعت باد زیاد است و یا برای طبقات بالای برخی ساختمان‌های بلند مرتبه نیروی باد در طراحی حاکم می‌شود. این محاسبات نیز در مبحث ششم مقررات ملی ایران به طور کامل ذکر شده است. شرکت وال‌مش ابتدا تمام مشخصات مورد نیاز را از کارفرمایان دریافت می‌کند و محاسبات را برای هر طبقه به طور جداگانه انجام می‌دهد. سپس دفترچه محاسباتی همراه با نقشه‌های جانمایی وال‌مش را در اختیار کارفرمایان قرار داده و پس از آن اقدام به ارسال بار به محل پروژه می‌کند. نمونه‌ای از این محاسبات انجام شده توسط شرکت وال مش را می‌توانید از اینجا دانلود نمایید.
متاسفانه مهار دیوار با شبکه الیاف بدون در نظر گرفتن محاسبات فنی در برخی پروژه‌ها مشاهده شده. وال مش به کارفرمایان محترم توصیه می‌کند حتماً وال مش را از جایی تهیه کنند که محاسبات فنی را مطابق آیین‌نامه‌های معتبر انجام می‌دهند و به هیچ وجه وال‌مش را بدون محاسبات فنی در پروژه خود استفاده نکنند. انتشار مدارک پشتیبان و جداول محاسباتی از سوی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی می‌تواند به این مسئله کمک بسیاری کند و همه پروژه‌ها و تامین‌کنندگان وال مش را ملزم به پیروی از محاسبات فنی کند.
استفاده از وال مش متفرقه
شرکت پدیدار بن نوین مهر به عنوان اولین تامین‌کننده در کشور، محصولات مرتبط با مهار لرزه‌ای دیوار با شبکه الیاف را تولید کرد و آن را با نام تجاری ثبت شده “وال مش” به بازار ایران معرفی نمود. با این حال با توجه به فراگیر شدن این راهکار، تامین‌کنندگان دیگر نیز وارد این عرصه شده و اقدام به عرضه وال مش کردند. متاسفانه امروزه مش فایبرگلاس بی‌کیفیت و فاقد مشخصات مورد نظر آیین‌نامه در بازار فراوان شده و تامین‌گنندگان زیادی مش و پلاستر بی‌کیفیت به بازار عرضه می‌کنند. مش و پلاستر بی‌کیفیت و فاقد الزامات آیین‌نامه‌ای به هیچ وجه نمی‌توانند در طولانی مدت عملکرد خود را حفظ کنند و عملاً پس از گذشت مدتی دیوار بدون مهار کافی باید در برابر نیروهای باد و زلزله مقاومت کند.
توصیه می‌شود در صورتی که از کیفیت بالای محصولات خریداری شده و انطباق آن با الزامات آیین‌نامه‌ای اطمینان کافی ندارید از استفاده از این روش صرف نظر کرده و سایر روش‌های مهار دیوار را انتخاب کنید. مش مورد استفاده باید در مراکز معتبر کشور مورد سنجش قرار گیرد و مقاومت کششی اولیه و مقاومت کششی آن پس از قرارگیری در محلول قلیایی اندازه‌گیری شود. نمونه‌ای از نتایج تست مش فایبرگلاس وال مش در دانشگاه امیرکبیر و مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی را می‌توانید از اینجا دانلود نمایید.
مواجهه با نگرانی‌های اجرایی وال‌مش در دیوارهای پیرامونی
مشاهده شد که نگرانی‌های جدی در اجرای وال مش در دیوارهای پیرامونی وجود دارد که غالباً ناشی از عدم وجود شیوه‌نامه معتبر و اجرای نادرست جزئیات فنی وال مش است. با توجه به حساسیت بالای مهار دیوارهای پیرامونی، بررسی هر چه سریع‌تر ایرادات اجرایی و ارائه راهکاری برای اجرای دقیق و صحیح وال مش در تمام پروژه‌های ساختمانی حائز اهمیت فراوانی است.
کارشناسان وال مش به طور موثر نحوه اجرای آن در پروژه‌های ساختمانی را رصد کرده و اشکالات اجرایی رایج و نگرانی‌های موجود را بررسی کرده‌اند. ما در وال مش در تلاشیم تا راهکارهای عملی و مقرون به صرفه در راستای مواجهه با چالش اجرای وال مش در دیوارهای پیرامونی پیدا کرده و به جامعه مهندسی کشور ارائه دهیم. با این حال نیاز به وجود شیوه‌نامه و مدارک پشتیبان رسمی از سمت نهادهای دولتی و معتبر همچنان حس می‌شود. شیوه‌نامه‌ای که روش‌های مورد استفاده در کشور را یکپارچه کند. مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی به عنوان معرفی کننده این راهکار به صنعت ساختمان کشور معتبرترین مرجع رسمی کشور در این زمینه بوده و انتشار مدارک پشتیبان از سوی این مرکز می‌تواند به رفع مشکلات اجرایی موجود کمک بسیاری کند.
شرکت وال مش خود را موظف می‌داند به کارفرمایان محترم توصیه نماید در صورتی که قصد استفاده از وال مش در پروژه خود را دارند از اجرای اصولی آن و رفع مشکلات ذکر شده مطمئن شوند تا مهار دیوار را با بالاترین کیفیت به نتیجه برسانند اما در صورتی که امکان رفع نگرانی‌های مطرح شده را ندارند، یا از روشی دیگر استفاده نموده یا تا انتشار مدارک پشتیبان و شیوه‌نامه رسمی مرکز تحقیقات منتظر بمانند.
سخن پایانی
برای تسهیل ورود فناوری‌های نوین به صنعت ساختمان و بکارگیری صحیح آن‌ها، همکاری در سطح صنعت ضروری است. مشارکت بین نهادهای دولتی، ذینفعان بخش خصوصی و دانشگاه‌ها می‌تواند مسیر ورود فناوری‌های نوین و امکان بهره‌گیری صنعت ساختمان از تمامی ظرفیت این راهکارها را هموار کند. این رویکرد مشارکتی فرهنگ نوآوری را تقویت می‌کند و احساس مسئولیت مشترک برای اجرای موفقیت‌آمیز روش‌های ساخت و ساز جدید را به وجود می‌آورد.
در پایان، در حالی که فناوری‌های جدید مزایای فوق‌العاده‌ای برای صنعت ساخت‌وساز ارائه می‌کنند، باید با دقت بالایی معرفی و منتشر شوند. مسیر اجرای موفق مستلزم تمرکز بر آموزش، همکاری در سطح صنعت و وجود دستورالعمل‌های واضح و روشن است. وال مش تلاش خود برای آگاهی بخشی در این زمینه را متوقف نکرده و به راهکاری اصولی، عملی و مقرون به صرفه برای مهار صحیح دیوارهای پیرامونی دست خواهد یافت. تنها با برداشتن این گام‌های اساسی می‌توانیم اطمینان حاصل کنیم که بهره‌گیری از پتانسیل این نوآوری به طور کامل تحقق می‌یابد و باعث بهبود مداوم در صنعت ساختمان کشور خواهد شد.
